Jeszcze kilka lat temu zainstalowanie programu antywirusowego było jednym z pierwszych kroków po zakupie nowego komputera. Dziś jednak, w erze Windows 11 i macOS Sonoma, pojawia się pytanie: czy antywirusy są nadal potrzebne? Systemy operacyjne stały się znacznie bardziej zaawansowane pod względem bezpieczeństwa, ale czy to oznacza, że można całkowicie zrezygnować z dodatkowej ochrony?
Windows 11, czyli wbudowane bezpieczeństwo na wysokim poziomie
Fima Microsoft włożyła wiele wysiłku w zabezpieczenia Windows 11. W systemie domyślnie działa Microsoft Defender, który oferuje kompleksową ochronę przed złośliwym oprogramowaniem, ransomware i phishingiem. Ponadto system wykorzystuje takie technologie jak:
- Secure Boot, która zapobiega uruchamianiu złośliwego oprogramowania przy starcie systemu,
- TPM 2.0, sprzętowy moduł zabezpieczający dane logowania i szyfrowania,
- Smart App Control, która blokuje nieznane i potencjalnie niebezpieczne aplikacje,
- Windows Hello i BitLocker, czyli dodatkowe zabezpieczenia logowania i szyfrowania danych.
Dzięki temu wszystkiemu, wielu użytkownikom domowym, Microsoft Defender wystarcza do codziennego użytku, zwłaszcza jeśli przestrzegają podstawowych zasad bezpieczeństwa, jak nieotwieranie podejrzanych linków czy aktualizowanie oprogramowania.
MacOS Sonoma bezpieczeństwo „out of the box”
Apple również od lat rozwija swoje zabezpieczenia. MacOS Sonoma ma silny system ochrony oparty na kilku filarach:
- XProtect, czyli wbudowany skaner antywirusowy działający w tle,
- Gatekeeper, który kontroluje, czy uruchamiane aplikacje pochodzą z zaufanych źródeł,
- System Integrity Protection (SIP), chroni krytyczne pliki systemowe,
- Sandboxing - ogranicza, co aplikacje mogą robić w systemie.
MacOS ma opinię bardziej odpornego na wirusy, ale głównie dlatego, że był przez lata mniej popularnym celem niż Windows. Dziś jednak sytuacja się nieco zmienia. Użytkownicy Maców też są narażeni na phishing, spyware czy ataki zero-day.
Czy warto instalować dodatkowe oprogramowanie antywirusowe?
Chociaż współczesne systemy operacyjne, zwłaszcza Windows, oferują rozbudowane mechanizmy ochrony, istnieją okoliczności, w których dodatkowy program antywirusowy może znacząco zwiększyć bezpieczeństwo. Przede wszystkim dotyczy to środowisk korporacyjnych i biznesowych, gdzie konieczne jest nie tylko zabezpieczenie pojedynczych komputerów, ale także zarządzanie całą infrastrukturą IT. W takich przypadkach liczy się możliwość centralnego nadzoru, ochrony sieci lokalnej, integracji z VPN, a także narzędzia do monitorowania i kontrolowania przepływu danych pomiędzy urządzeniami.
Dodatkowe zabezpieczenia mogą być również przydatne osobom regularnie pobierającym pliki z mniej zaufanych źródeł, na przykład z forów, darmowych repozytoriów lub stron udostępniających oprogramowanie typu freeware. W takich miejscach łatwo natknąć się na zainfekowane pliki, zawierające ukryte trojany, spyware czy inne złośliwe komponenty, których podstawowa ochrona systemowa może nie wykryć od razu.
Rodziny z dziećmi, korzystające z jednego urządzenia, mogą także zyskać na instalacji zewnętrznego oprogramowania antywirusowego, oferującego rozbudowane funkcje kontroli rodzicielskiej. Umożliwiają one filtrowanie treści, ograniczanie czasu korzystania z komputera czy blokowanie określonych aplikacji, co pozwala stworzyć bezpieczniejsze środowisko do nauki i zabawy dla najmłodszych. Warto też zwrócić uwagę na sytuacje, w których użytkownicy korzystają ze starszych wersji programów lub systemów operacyjnych, a te nie są już regularnie aktualizowane. Takie aplikacje mogą zawierać luki bezpieczeństwa znane cyberprzestępcom, a dodatkowy antywirus z aktualną bazą sygnatur zagrożeń może stanowić istotną warstwę ochrony przed potencjalnymi atakami.
Czy warto płacić za antywirusa?
Choć wiele darmowych programów antywirusowych zapewnia podstawową ochronę przed wirusami i złośliwym oprogramowaniem, decyzja o wyborze wersji płatnej może być uzasadniona w przypadku osób, które korzystają z internetu w sposób bardziej zaawansowany lub przechowują na swoich urządzeniach dane o szczególnym znaczeniu. Darmowe wersje bowiem zazwyczaj skupiają się na skanowaniu plików, wykrywaniu znanych zagrożeń oraz oferują podstawową ochronę w czasie rzeczywistym. To często wystarcza dla użytkowników, którzy odwiedzają głównie zaufane strony, nie pobierają plików z nieznanych źródeł i używają silnych, unikalnych haseł.
Płatny antywirus z kolei oferuje znacznie szerszy zakres zabezpieczeń. Przykładowo, ochrona przed ransomware pozwala na monitorowanie zachowań aplikacji i blokowanie prób zaszyfrowania plików przez złośliwe oprogramowanie. Jest to szczególnie ważne w dobie częstych ataków tego typu, których skutki mogą być dla użytkownika katastrofalne (w tym utrata danych, szantaż finansowy czy zablokowany dostęp do systemu). Kolejnym argumentem przemawiającym za płatnym rozwiązaniem jest możliwość monitorowania wycieków danych. Profesjonalne antywirusy potrafią śledzić, czy adres e-mail, hasła lub inne dane osobowe nie pojawiły się w znanych bazach wycieków, informując o konieczności ich zmiany. Wiele płatnych pakietów zawiera również wbudowany VPN, który zapewnia szyfrowane połączenie internetowe, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi, np. w kawiarniach czy na lotniskach.
Dodatkowo, zaawansowane firewalle dostępne w płatnych wersjach oferują większą kontrolę nad połączeniami sieciowymi, pozwalając lepiej chronić system przed nieautoryzowanym dostępem. Coraz częściej spotykaną funkcją jest także ochrona kamery i mikrofonu, co zwiększa zabezpieczenie użytkownika przed cyberinwigilacją.
Dla osób, które prowadzą działalność online, pracują zdalnie, zarządzają finansami internetowymi lub po prostu chcą mieć większą pewność, że ich dane są odpowiednio chronione, zakup płatnego antywirusa może być nie tyle luksusem, co rozsądną inwestycją. Warto też zauważyć, że niektóre programy oferują elastyczne modele licencyjne, np. ochronę kilku urządzeń w ramach jednej subskrypcji, co może być korzystne dla rodzin lub małych firm.
Czy antywirusy są nadal potrzebne?
Odpowiedź brzmi: Tak, ale nie wszystkim i nie zawsze w tej samej formie.
Dla przeciętnego użytkownika Windows 11 czy macOS Sonoma wbudowane zabezpieczenia mogą być wystarczające, o ile korzysta z internetu odpowiedzialnie. Jednak dla bardziej zaawansowanych użytkowników, firm, czy osób bardziej narażonych na ataki, dodatkowa ochrona może być nadal bardzo ważna. W świecie cyfrowych zagrożeń, świadomość i ostrożność to często najlepszy antywirus, ale technologia może być bardzo pomocnym sojusznikiem.
O autorze: Marcelina Fusiek
Specjalista ds. marketingu
Od ponad 10 lat zajmuje się marketingiem. Jej doświadczenie wywodzi się z agencji reklamowej, gdzie poznała dziesiątki branż i pracowała nad wizerunkiem niezliczonej liczby firm. Biegła w wielu obszarach marketingu B2B.
