Internet to ogromna przestrzeń pełna możliwości, ale również wielu zagrożeń. Wraz z rozwojem technologii cyberprzestępcy opracowują coraz bardziej zaawansowane metody ataków, które mogą zagrażać zarówno zwykłym użytkownikom, jak i dużym firmom. Warto zrozumieć jakie techniki stosują oszuści i jak się przed nimi bronić, dzięki temu zwiększymy nasze szanse na skuteczne odparcie każdego ataku.
Phishing – pułapka na nieświadomych użytkowników
Jednym z najczęściej stosowanych ataków jest phishing (pisaliśmy o nim szerzej w innych naszych artykułach), który to polega na podszywaniu się pod zaufane instytucje, takie jak banki, portale społecznościowe czy serwisy e-mail. Cyberprzestępcy wysyłają fałszywe wiadomości e-mail lub SMS-y, zachęcając do kliknięcia w link. Po wejściu na stronę przypominającą oryginalny serwis użytkownik może nieświadomie podać swoje dane logowania, które następnie trafiają w ręce oszustów.
Aby uniknąć phishingu, warto zwracać uwagę na podejrzane wiadomości (np. sprawdzać czy treść jest dobrze napisana po polsku, z odpowiednią odmianą końcówek; czy nazwa instytucji, która do nas pisze nie ma literówek; nie reagować gwałtownie na wezwania do zapłaty czy możliwość zdobycia jakiekolwiek nagrody itd., itp.), i nie klikać w linki pochodzące z nieznanych źródeł. Dodatkowo należy zawsze dokładnie sprawdzać adres URL strony przed wprowadzeniem do niej swoich danych.
Malware – złośliwe oprogramowanie ukryte w plikach
Złośliwe oprogramowanie, znane jako malware, to jedno z najpoważniejszych zagrożeń w świecie cyfrowym. Jego głównym celem jest infekowanie urządzeń użytkowników, kradzież naszych danych, niszczenie plików lub przejmowanie kontroli nad systemem. Jednym z najczęściej spotykanych rodzajów malware'ów są wirusy komputerowe, które działają podobnie do swoich biologicznych odpowiedników. Po przedostaniu się do systemu potrafią się replikować i infekować kolejne pliki, powodując spowolnienie pracy urządzenia, uszkodzenie danych, a w niektórych przypadkach całkowitą awarię systemu. Użytkownicy często nieświadomie aktywują tego typu wirusy, otwierając zainfekowane pliki pochodzące z podejrzanych źródeł lub załączone do wiadomości e-mail.
Innym niebezpieczeństwem są konie trojańskie. Te złośliwe programy często podszywają się pod legalne aplikacje zachęcając użytkowników do ich pobrania i instalacji. Po przedostaniu się do systemu trojan umożliwia hakerowi zdalny dostęp do urządzenia, co może skutkować przejęciem kontroli nad plikami, śledzeniem aktywności użytkownika czy instalacją kolejnych szkodliwych programów. Szczególnie groźnym zagrożeniem jest ransomware, czyli oprogramowanie wymuszające okup. Po infekcji blokuje ono dostęp do plików użytkownika, szyfrując je i uniemożliwiając ich odzyskanie bez specjalnego klucza. Cyberprzestępcy często żądają okupu w kryptowalutach w zamian za odblokowanie danych, a ofiary nie mając innej możliwości, decydują się na zapłatę, choć nie ma żadnej gwarancji, że odzyskają swoje pliki.
Niektóre złośliwe programy działają w tle (niezauważalnie dla użytkownika) przechwytując poufne informacje, takie jak loginy, hasła czy dane kart kredytowych. Oprogramowanie szpiegujące, czyli spyware, może być wykorzystywane do monitorowania aktywności w sieci, nagrywania naciśnięć klawiszy czy przechwytywania ekranów. W ten sposób cyberprzestępcy mogą uzyskać dostęp do kont bankowych lub innych wrażliwych danych.
Ataki z wykorzystaniem malware najczęściej mają miejsce poprzez zainfekowane załączniki w e-mailach, podejrzane strony internetowe, fałszywe reklamy lub nieoficjalne źródła pobierania oprogramowania. Aby uniknąć infekcji warto korzystać z aktualnego oprogramowania antywirusowego, regularnie aktualizować system operacyjny oraz unikać otwierania plików pochodzących z nieznanych źródeł. Świadomość zagrożeń oraz ostrożność w sieci to kluczowe elementy skutecznej ochrony przed złośliwym oprogramowaniem.
Ataki DDoS – paraliżowanie stron internetowych
Ataki DDoS (Distributed Denial of Service) polegają na przeciążeniu serwera danej strony internetowej poprzez masowe wysyłanie zapytań z wielu urządzeń jednocześnie. Efektem takiego ataku jest spowolnienie lub całkowite zablokowanie działania strony.
Najczęściej ofiarami tego typu ataków padają duże firmy, serwisy e-commerce czy instytucje finansowe. Obrona przed DDoS polega na wykorzystaniu zaawansowanych systemów zabezpieczeń oraz monitorowaniu ruchu sieciowego w celu wykrycia nietypowych aktywności.
Man-in-the-Middle – przechwytywanie komunikacji
Atak Man-in-the-Middle (MitM) to z kolei jedna z najbardziej podstępnych metod wykorzystywanych przez cyberprzestępców. Jego głównym celem jest przechwycenie i manipulacja komunikacją pomiędzy dwiema stronami, np. użytkownikiem a bankiem, bez ich wiedzy. Haker, który znajduje się „pośrodku”, może odczytywać, zmieniać lub nawet wstrzykiwać fałszywe informacje, co czyni ten rodzaj ataku szczególnie niebezpiecznym.
Tego typu zagrożenie najczęściej występuje w przypadku niezabezpieczonych sieci Wi-Fi, zwłaszcza tych dostępnych w miejscach publicznych, takich jak kawiarnie, lotniska czy hotele. Cyberprzestępcy mogą w takich miejscach tworzyć fałszywe punkty dostępu, które wyglądają jak oficjalne sieci, ale w rzeczywistości służą do przechwytywania przesyłanych danych. Użytkownik, łącząc się z taką siecią, nieświadomie przekazuje swoje loginy, hasła czy informacje o płatnościach wprost w ręce hakera.
Man-in-the-Middle może również działać poprzez ataki na protokoły komunikacyjne. Przestarzałe lub słabo zabezpieczone strony internetowe, które nie korzystają z szyfrowania HTTPS, są szczególnie podatne na tego typu działania. Cyberprzestępca może zmieniać dane przesyłane między użytkownikiem, a stroną, np. podmieniając numer konta bankowego podczas realizacji przelewu lub wstrzykując złośliwe skrypty do stron internetowych, które następnie infekują urządzenie ofiary.
Innym wariantem tego ataku jest podsłuchiwanie komunikacji między aplikacjami np. w systemach bankowości mobilnej. Jeśli haker zdoła przechwycić sesję użytkownika, może zalogować się na jego konto bez konieczności podawania hasła, wykorzystując przechwycone tokeny uwierzytelniające.
Obrona przed atakiem Man-in-the-Middle wymaga przede wszystkim unikania korzystania z publicznych sieci Wi-Fi do logowania się na ważne konta, zwłaszcza bankowe. Jeśli konieczne jest korzystanie z takiej sieci, warto używać VPN, który szyfruje cały ruch internetowy, uniemożliwiając jego przechwycenie. Należy również zawsze sprawdzać, czy odwiedzane strony korzystają z protokołu HTTPS. Brak tego oznaczenia może wskazywać na potencjalne zagrożenie. Regularne aktualizowanie oprogramowania i systemu operacyjnego również pomaga w eliminacji luk bezpieczeństwa, które mogłyby zostać wykorzystane przez hakerów.
Social Engineering – manipulacja psychologiczna
Niektóre ataki nie wymagają skomplikowanego oprogramowania. Wstarczy odpowiednia manipulacja użytkownikiem. Techniki inżynierii społecznej (social engineering) polegają na nakłonieniu ofiary do ujawnienia poufnych informacji poprzez wzbudzenie zaufania lub strachu. Oszuści często podszywają się pod pracowników banków, administratorów systemów lub nawet znajomych ofiary, aby wyłudzić hasła, kody uwierzytelniające czy inne wrażliwe dane.
Najlepszą metodą obrony przed takimi atakami jest więc ostrożność i zdrowy rozsądek. Nigdy nie należy podawać poufnych danych przez telefon czy e-mail, jeśli nie mamy absolutnej pewności co do tożsamości rozmówcy.
Zagrożenia w internecie przybierają różne formy, a cyberprzestępcy stale udoskonalają swoje metody ataku. Świadomość zagrożeń oraz stosowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa, takich jak aktualizowanie oprogramowania, unikanie podejrzanych linków i korzystanie z silnych haseł, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą cyberataku. Warto dbać o swoją prywatność w sieci i pamiętać, że wirtualny świat może być równie niebezpieczny, jak ten rzeczywisty.
Grafika w nagłówku na podstawie: vertojuice (Freepik)
O autorze: Marcelina Fusiek
Specjalista ds. marketingu
Od ponad 10 lat zajmuje się marketingiem. Jej doświadczenie wywodzi się z agencji reklamowej, gdzie poznała dziesiątki branż i pracowała nad wizerunkiem niezliczonej liczby firm. Biegła w wielu obszarach marketingu B2B.
