Kompleksowe podejście do cyberbezpieczeństwa infrastruktury przemysłowej

W tym kontekście ochrona systemów OT (Operational Technology) przestaje być opcjonalnym działaniem. Staje się strategicznym obowiązkiem, który musi uwzględniać nie tylko wymogi prawne, ale i realne ryzyko operacyjne. Kluczem do skuteczności jest kompleksowe podejście do cyberbezpieczeństwa infrastruktury przemysłowej, obejmujące identyfikację zagrożeń i podatności, dobór odpowiednich technologii ochronnych, budowę procedur bezpieczeństwa oraz praktyczne działania wdrożeniowe.

Kompleksowe podejście do cyberbezpieczeństwa infrastruktury przemysłowej

W dobie cyfrowej transformacji przemysłu, kiedy produkcja, energetyka, transport czy wodociągi coraz silniej opierają się na zautomatyzowanych i sieciowo połączonych systemach, zagrożenia cybernetyczne przestają być wyłącznie problemem obszaru IT. Systemy OT (Operational Technology), odpowiedzialne za sterowanie i monitorowanie procesów fizycznych w zakładach przemysłowych i infrastrukturze krytycznej, stają się coraz częściej celem wyspecjalizowanych cyberataków. Ich skutki mogą być katastrofalne – zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym.

Wraz z rosnącą liczbą incydentów oraz wejściem w życie unijnej dyrektywy NIS2, która znacząco podnosi wymagania w zakresie cyberbezpieczeństwa infrastruktury przemysłowej, organizacje przemysłowe znajdują się pod coraz większą presją, by zapewnić skuteczną ochronę swoich środowisk OT. Bezpieczeństwo OT przestaje być wyborem, staje się koniecznością biznesową i prawną. Kluczem do skuteczności jest kompleksowe podejście do cyberbezpieczeństwa OT, obejmujące nie tylko technologie zabezpieczające, ale również procesy, zarządzanie ryzykiem oraz edukację personelu.

Po pierwsze, systemy OT sterują rzeczywistymi procesami fizycznymi. W przeciwieństwie do systemów IT, które przetwarzają dane, OT zarządza maszynami, zaworami, czujnikami i innymi urządzeniami, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo ludzi i środowiska. Awaria lub sabotaż takiego systemu może doprowadzić do katastrofy przemysłowej, skażenia środowiska, a nawet zagrożenia życia.

Po drugie, wiele systemów OT działa na przestarzałych technologiach, które nie były projektowane z myślą o cyberbezpieczeństwie. Brakuje im podstawowych mechanizmów ochrony, takich jak uwierzytelnianie, szyfrowanie czy możliwość aktualizacji oprogramowania. To sprawia, że są one łatwym celem dla cyberprzestępców.

Kolejnym istotnym czynnikiem jest rosnąca integracja OT z systemami IT. W ramach transformacji cyfrowej przedsiębiorstwa coraz częściej łączą swoje systemy operacyjne z sieciami biurowymi i chmurą, co zwiększa efektywność, ale jednocześnie otwiera nowe wektory ataku. Cyberprzestępcy mogą dostać się do systemów OT przez słabo zabezpieczone komponenty IT.

OT i dyrektywa NIS2, nowe wyzwania dla przemysłu

Systemy OT (Operational Technology) odgrywają kluczową rolę w sterowaniu fizycznymi procesami przemysłowymi, energetycznymi, transportowymi czy wodociągowymi. W odróżnieniu od tradycyjnych systemów IT, systemy OT działają w czasie rzeczywistym, kontrolując maszyny, urządzenia pomiarowe, zawory czy linie produkcyjne. Pracują często w środowiskach o podwyższonym ryzyku, gdzie awaria może skutkować poważnymi konsekwencjami dla bezpieczeństwa ludzi, środowiska oraz ciągłości działania przedsiębiorstw.

Jednym z największych wyzwań dla systemów OT jest ich coraz silniejsza integracja z sieciami informatycznymi w ramach koncepcji Przemysłu 4.0 i cyfrowej transformacji przemysłu. Połączenie systemów sterowania przemysłowego z sieciami IT i chmurą zwiększa efektywność i umożliwia zdalne zarządzanie, ale jednocześnie otwiera nowe, często niedostatecznie zabezpieczone wektory ataku dla cyberprzestępców. Systemy OT, które z założenia nie były projektowane z myślą o współczesnym cyberbezpieczeństwie, stają się podatne na coraz bardziej zaawansowane zagrożenia, takie jak ransomware, ataki typu APT (Advanced Persistent Threat) czy sabotaż przemysłowy.

I właśnie w odpowiedzi na te rosnące zagrożenia, Unia Europejska wprowadziła dyrektywę NIS2 (Network and Information Security 2), która znacząco rozszerza i zaostrza wymogi dotyczące bezpieczeństwa cybernetycznego dla infrastruktury krytycznej, w tym środowisk OT. Dyrektywa NIS2 nakłada na organizacje obowiązki w zakresie:

• zarządzania ryzykiem cybernetycznym, wymagając kompleksowej identyfikacji i oceny zagrożeń oraz wdrażania adekwatnych środków ochronnych,
• monitorowania i raportowania incydentów bezpieczeństwa, aby szybko reagować na zagrożenia i minimalizować skutki ewentualnych ataków,
• zapewnienia ciągłości działania i odporności operacyjnej, co oznacza, że przedsiębiorstwa muszą przygotować plany awaryjne i procedury odzyskiwania po awarii.

Dla przemysłu wdrożenie wymogów NIS2 oznacza fundamentalną zmianę w podejściu do bezpieczeństwa środowisk OT. Konieczne jest nie tylko stosowanie nowoczesnych technologii zabezpieczających, ale także integracja polityk bezpieczeństwa IT i OT, szkolenia personelu oraz stałe doskonalenie procesów zarządzania incydentami.

W praktyce NIS2 wymusza na przedsiębiorstwach przemysłowych przejście od reaktywnego do proaktywnego podejścia do cyberbezpieczeństwa. Firmy muszą inwestować w zaawansowane rozwiązania do monitoringu sieci, segmentacji środowisk OT, systemy wykrywania anomalii oraz regularne testy penetracyjne i audyty bezpieczeństwa. To kluczowe działania, które pozwalają skutecznie chronić krytyczne systemy przed rosnącą falą cyberzagrożeń.

Wymogi NIS 2 wobec środowisk OT

Aby sprostać wymaganiom NIS 2, organizacje zobligowane są nie tylko zidentyfikować swoje zasoby OT, ale również wdrożyć szereg środków technicznych i organizacyjnych. Organizacje objęte dyrektywą muszą m.in.:

• zidentyfikować i sklasyfikować zasoby OT,
• wdrożyć środki zapobiegawcze i detekcyjne,
• zgłaszać incydenty w ciągu 24 godzin,
• zapewnić odpowiedzialność zarządu za cyberbezpieczeństwo,
• liczyć się z potencjalnymi karami finansowymi sięgającymi 2% rocznego obrotu.

To sprawia, że cyberbezpieczeństwo OT przestaje być opcją, a staje się obowiązkiem – zarówno prawnym, jak i operacyjnym.

Technologie i rozwiązania wspierające ochronę OT

Na szczęście rynek dostarcza coraz bardziej zaawansowane narzędzia, które umożliwiają spełnienie wymogów NIS 2 i skuteczną ochronę środowisk OT. Araknet oferuje szerokie portfolio rozwiązań dedykowanych właśnie temu celowi – oto kilka kluczowych przykładów:

• Fortinet. Kompleksowa ochrona OT w ramach Fortinet Security Fabric

Fortinet zapewnia spójną ochronę OT dzięki integracji zapór sieciowych, narzędzi do analizy zagrożeń i kontroli dostępu takich jak:

• FortiGate NGFW/UTM – zapory nowej generacji z inspekcją ruchu OT (DPI, IPS).
• FortiNAC – segmentacja sieci i kontrola dostępu.
• FortiSIEM i FortiAnalyzer – korelacja zdarzeń i logów z systemów OT.
• FortiDeceptor – pułapki na atakujących w środowiskach przemysłowych.
• FortiClient i FortiEDR – ochrona urządzeń końcowych, także legacy.
• FortiSOAR – automatyzacja reakcji na incydenty OT.

Dodatkowo Fortinet wspiera architektury Zero Trust i Secure SD-WAN – kluczowe dla rozproszonych środowisk przemysłowych.

•  Nozomi Networks – Widoczność i detekcja zagrożeń w OT

Nozomi zapewnia głęboką widoczność i analizę ruchu OT/IoT poprzez:

• Platformę Guardian do pasywnego monitorowania sieci OT, wykrywania anomalii i zagrożeń.
• Central Management Console (CMC) – centralne zarządzanie zagrożeniami w wielu lokalizacjach.
• Threat Intelligence – aktualizacje sygnatur zagrożeń specyficznych dla OT.
• Integracja z Fortinet FortiGate, co umożliwia automatyczne reagowanie na zagrożenia wykryte przez Nozomi.

• Wallix. Zarządzanie dostępem uprzywilejowanym (PAM)

Wallix umożliwia pełną kontrolę i audyt dostępu do systemów OT poprzez:

• Bastion – zapewniający bezpieczny dostęp do systemów SCADA/ICS.
• Session Managera – czyli nagrywanie sesji uprzywilejowanych.
• Password Managera – która pozwala na zarządzanie hasłami do urządzeń OT.
• OT Security Gateway – umożlwiający izolację i kontrolę dostępu do urządzeń SCADA/ICS.

• WithSecure. Ochrona końcówek i analiza zagrożeń

WithSecure (dawniej F-Secure) oferuje rozwiązania do ochrony systemów przemysłowych, takie jak:

• Elements Endpoint Protection – ochrona urządzeń końcowych w środowiskach OT.
• Elements Detection & Response – wykrywanie i reagowanie na zagrożenia w czasie rzeczywistym.
• Threat Intelligence i forensics – analiza incydentów i wsparcie w dochodzeniach.
• Zarządzanie podatnościami – skanowanie i ocena ryzyka w systemach OT, IoT oraz IT.

WithSecure wspiera organizacje w spełnianiu wymogów NIS 2 poprzez ciągłe monitorowanie i analizę zagrożeń.

Od strategii do działania. Praktyczne kroki do wdrożenia ochrony OT zgodnie z NIS 2

Wdrożenie skutecznego systemu ochrony OT wymaga uporządkowanego podejścia. Kluczowe kroki to:

1. Inwentaryzacja zasobów – dokładne rozpoznanie urządzeń, systemów i protokołów.
2. Segmentacja sieci – fizyczne i logiczne oddzielenie OT od IT.
3. Monitoring i detekcja – wdrożenie narzędzi do pasywnego nadzoru (IDS/IPS, SIEM) i analizy behawioralnej.
4. Zarządzanie dostępem – kontrola użytkowników uprzywilejowanych, MFA, monitoring sesji.
5. Szkolenia personelu – podniesienie świadomości operatorów OT i administratorów.
6. Testy i symulacje – regularne ćwiczenia z reagowania na incydenty.

Takie podejście nie tylko zwiększa poziom bezpieczeństwa, ale również przygotowuje organizację na ewentualne audyty i kontrole regulacyjne.

Co zyskuje organizacja dzięki wdrożeniu NIS 2?

Korzyści płynące z wdrożenia kompleksowej ochrony OT są wymierne. To przede wszystkim:

• wyższa odporność na cyberataki, w tym ransomware,
• zgodność z przepisami prawa UE,
• zwiększone zaufanie kontrahentów i klientów,
• lepsza kontrola nad środowiskiem OT/IT,
• oraz możliwość bezpiecznej transformacji cyfrowej zgodnej z koncepcją Przemysłu 4.0.

Współczesna infrastruktura przemysłowa wymaga podejścia holistycznego do kwestii cyberbezpieczeństwa. Z jednej strony potrzebujemy narzędzi technologicznych, z drugiej – procedur, odpowiedzialności i świadomości. Dyrektywa NIS 2 tylko potwierdza ten kierunek, stawiając organizacje przed realnym wyzwaniem, ale i szansą. Kompleksowe podejście do ochrony środowisk OT pozwala nie tylko spełnić wymogi prawne, ale przede wszystkim realnie chronić kluczowe procesy przemysłowe.

Zagrożenia dla OT są coraz bardziej zaawansowane. Obserwujemy wzrost liczby ataków typu ransomware, które blokują dostęp do systemów sterujących i żądają okupu. Pojawiają się też ataki sponsorowane przez państwa, których celem jest destabilizacja infrastruktury krytycznej. Przykłady takie jak Stuxnet, Triton czy BlackEnergy pokazują, że zagrożenia są realne i mogą mieć globalne skutki.

Ochrona OT to również kwestia zgodności z regulacjami prawnymi. Dyrektywa NIS 2 wprowadza obowiązek wdrożenia środków zarządzania ryzykiem, raportowania incydentów i zapewnienia ciągłości działania. Organizacje, które nie spełnią tych wymogów, mogą zostać ukarane wysokimi grzywnami, a ich zarządy pociągnięte do odpowiedzialności.

Nie można też zapominać o aspektach ekonomicznych. Przestoje produkcyjne spowodowane atakiem na OT mogą generować ogromne straty finansowe. Dodatkowo, utrata zaufania klientów i partnerów biznesowych może mieć długofalowe skutki dla reputacji firmy.

Wreszcie, ochrona OT to fundament odporności organizacyjnej. Firmy, które inwestują w bezpieczeństwo swoich systemów operacyjnych, są lepiej przygotowane na kryzysy, szybciej reagują na incydenty i skuteczniej wracają do normalnego funkcjonowania po ataku.

Ochrona sieci OT nie jest już opcją – to konieczność. W dobie cyfrowej transformacji i rosnących zagrożeń cybernetycznych, bezpieczeństwo systemów przemysłowych staje się kluczowym elementem strategii każdej nowoczesnej organizacji.

Dzięki rozwiązaniom z portfolio ARKANET możliwe jest wdrożenie skutecznego systemu ochrony, który łączy bezpieczeństwo, automatyzację i zgodność z regulacjami – bez kompromisów.

Chcesz zadbać o kompleksowe cyberbezpieczeństwo swojej infrastruktury przemysłowej? Skontaktuj się z nami, razem stworzymy plan, który nie tylko spełni wymogi NIS 2, ale realnie zwiększy odporność Twojej infrastruktury na współczesne zagrożenia.